Błękitna żyrafa

Skoro był atrament sympatyczny, to teraz też będą pojawiające się obrazki. Tym razem niewidzialna, niebieska żyrafa. Do dzieła.

Sprzęt	Odczynniki
Kartonowe pudełko, pędzel oraz pióro ze stalówką (albo żelazny pręcik), dwa arkusze bibuły, krystalizator, okulary i rękawiczki	roztwór amoniaku, woda destylowana, CuSO4 ⋅ 5 H2O

Czynności

Siarczan miedzi (10 g) rozpuszczamy dokładnie w 100 ml wody. Powstaje bladoniebieski "atrament", za pomocą którego rysujemy dwie żyrafy (albo inne zwierzaki) na arkuszach bibuły. Następnie napełniamy krystalizator amoniakiem. "Napełniamy" to może zbyt mocne określenie - nalewamy na wysokość kilku milimetrów. Chodzi nam tutaj o pary amoniaku. Nakrywamy pudełko przykrywką z tak wyciętą szczeliną, by zmieściła się tam kartka z żyrafą. Czekamy około 5 minut, by całe pudełko wypełniło się parami amoniaku, a następnie wsuwamy jeden i drugi rysunek przez szczelinę. Pary amoniaku powodują pojawienie się rysunków. Żyrafa namalowana pędzlem powinna być cała niebieska, zaś ta namalowana piórem lub żelaznym pręcikiem - nieco czerwona.

Wyjaśnienie

Amoniak tworzy związek kompleksowy z jonami Cu²⁺, dając ciemnoniebieskie zabarwienie. Jeśli roztwór siarczanu miedzi został naniesiony żelaznym przedmiotem, to na papierze osadzi się metaliczna miedź powstała z utlenienia żelaza do jonów Fe²⁺.

Sprzątanie

Roztwory należy zobojętnić rozcieńczonym kwasem, a następnie mlekiem wapiennym do lekko zasadowego odczynu. Odstawiamy je na parę dni. Mieszaninę należy potem zdekantować. Roztwór można wylać do zlewu, zaś osad Cu(OH)₂ wyrzucamy do pojemnika na mniej toksyczne substancje nieorganiczne.