Gazy szlachetne

Ponieważ gazy szlachetne mają zapełnioną powłokę walencyjną, są bardzo mało reaktywne. O ich chemii można niewiele powiedzieć, dlatego ta część repetytorium będzie bardzo krótka.

Mając zapełnioną powłokę walencyjną helowce nie czują potrzeby tworzenia wiązań z czymkolwiek, nawet między sobą. W warunkach normalnych wszystkie gazy szlachetne są gazami (oczywiste, prawda?) i występują w postaci pojedynczych atomów. Mają bardzo niskie temperatury skraplania i krzepnięcia. Gazy szlachetne występują w bardzo niewielkiej ilości w atmosferze (głównie jest to argon), sam hel łatwo spotkać we wnętrzach gwiazd oraz tam, gdzie mamy złoża gazu ziemnego. Przepuszczenie prądu przez rurkę zawierającą gaz szlachetny powoduje jego świecenie w charakterystycznej barwie. Z tego powodu gazy szlachetne są szeroko stosowane do wypełniania żarówek i neonów.

Hel

Został odkryty na Słońcu - podczas zaćmienia zaobserwowano prążek w widmie, który nie odpowiadał żadnemu znanemu pierwiastkowi. Nowy pierwiastek nazwano helium na cześć greckiego boga słońca - Heliosa.

Hel jest jedynym pierwiastkiem, który nie przechodzi w ciało stałe w temperaturze zera bezwzględnego i przy ciśnieniu atmosferycznym. Skrapla się zaś dopiero w temperaturze ok. 4 K. Ta niezwykła właściwość sprawia, że ciekły hel używany jest wtedy, gdy trzeba coś bardzo mocno schłodzić, na przykład przy chłodzeniu nadprzewodników. Co więcej, hel praktycznie nie rozpuszcza się w osoczu krwi, dzięki czemu można używać go zamiast azotu w butlach tlenowych dla nurków bez ryzyka, że stanie im się krzywda przy gwałtownej zmianie ciśnień. Hel dostarczony do płuc powoduje zmianę wysokości głosu – dzieje się tak, ponieważ częstość drgań w komorze rezonansowej, jaką jest ośrodek mowy, ściśle zależy od gęstości ośrodka, w którym te drgania zachodzą (prędkość dźwięku w helu jest ok. 3 razy większa niż w powietrzu). Dlatego po "wdychaniu" helu mówi się bardzo piskliwym, kreskówkowym głosem.

Neon

Pierwiastek został odkryty przez brytyjskich chemików sir Wiliama Ramsaya i Morrisa W. Traversa w 1898 roku. Ten tandem przyczynił się do wydzielenia i zidentyfikowania wszystkich helowców (oprócz radonu), więc warto zapamiętać te nazwiska. Nazwa pierwiastka pochodzi od greckiego słowa neos, czyli nowy.

Neon jest stosowany do wypełniania lamp neonowych, świeci czerwonym światłem. Ma również zastosowanie w laserach i jako środek chłodniczy.

Argon

Argon jest pierwiastkiem powstałym z rozpadu promieniotwórczego izotopu potasu-40. Stąd jego duża, jak na gaz szlachetny, zawartość w atmosferze ziemskiej (około 1%).

Argon jest stosowany wszędzie tam, gdzie wymagane jest zupełnie obojętne środowisko reakcji - argonem właśnie można przedmuchiwać roztwory, by pozbyć się rozpuszczonego w nich tlenu, argonem napełnia się też glove boxy. Są to szczelne pudła wykonane z plastiku z zamocowanymi gumowymi rękawicami. To umożliwia operatorowi pracę bez kontaktu z odczynnikami i bez możliwości zanieczyszczenia ich. Argon wykorzystywany jest do wypełniania żarówek i szyb zespolonych w nowoczesnych oknach.

Krypton

Nazwa pochodzi od greckiego kryptos – ukryty. Jest jednym z produktów rozpadu promieniotwórczego uranu i plutonu.

Podobnie jak argon, jest wykorzystywany do wypełniania żarówek i przestrzeni między szybami w oknach. Po przyłożeniu do niego napięcia emituje białe światło.

Ksenon

Nazwa pochodzi z gr. ksénos 'dziwny', 'obcy'. Został odkryty w 1898 r. przez sir Williama Ramsaya i Morrisa Traversa jako pozostałość po frakcjonowanej destylacji skroplonego kryptonu.

Zaliczany jest do pierwiastków chemicznie biernych, ale w specjalnych warunkach tworzy związki z fluorem i tlenem, np. H₆XeO₆, a już w temp. pokojowej związek jonowy XePtF₆. Występuje w nich głównie na parzystych dodatnich stopniach utlenienia. Są one silnymi utleniaczami.

Radon

Został odkryty w 1900 roku przez Friedricha Dorna. Początkowo był nazywany "emanacją" (symbol Em), proponowano dla niego także nazwę "niton" (Nt).

Radon jest bezbarwnym, bezwonnym radioaktywnym gazem szlachetnym. Występuje naturalnie, jako produkt rozpadu radu, który z kolei powstaje z obecnego w przyrodzie w sporych ilościach uranu. Jego najstabilniejszy izotop, 222Rn, ma okres połowicznego rozpadu 3,8 dnia i jest stosowany w radioterapii.

źródło: http://www.artykul.com.pl/